رابطه بین حدود آتربرگ وضریب فرسایش بین شیاری در مناطق نیمه خشک استان آذربایجان شرقی

حدود آتربرگ شاخص‏های رطوبتی از خاک می‏باشند که قوام خاک را در حالت‏های مختلف رطوبتی نشان می‏دهند. تحقیق حاضر برای بررسی رابطه فرسایش بین شیاری و حدود آتربرگ در برخی خاک‏های استان انجام شد. برای این منظور 26 نمونه با تفرق بالای ویژگی‌های خاک از چهار منطقه استان آذربایجان‏شرقی جمع‏آوری و برخی ویژگی‌های آن‏ها از جمله توزیع اندازه ذرات رس و سیلت به‌روش هیدرومتری و توزیع اندازه ذرات بخش شن به‌روش الک کردن، و حدود آتربرگ با استفاده از روش استاندارد ASTM (حد روانی خاک به‌وسیله دستگاه کاساگراند و حد خمیرایی خاک توسط روش فیتیله نواری) تعیین گردید. ضریب فرسایش‏پذیری بین‏شیاری خاک با استفاده از دستگاه شبیه‌ساز باران که دارای  فلوم شیب‌پذیر به ابعاد 0/1×5/0 متر بود در شیب 9% و در سه شدت بارندگی مصنوعی 20، 37 و 47 میلی‌متر بر ساعت تعیین گردید. نتایج نشان داد که اثر شدت‎های مختلف بارندگی بر ضریب فرسایش‎پذیری بین‎شیاری خاک معنی‎دار نبود (05/0˃p). رابطه ضریب فرسایش‏پذیری بین شیاری (Ki) با حدود آتربرگ و نیز سایر ویژگی‌های اندازه‏گیری شده خاک توسط نرم‌افزار STATISTICA و به‌روش رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت و متغیرهای SAR،pH ، مقدار مواد آلی و رس خاک در مجموع 75 % از تغییرات Ki را توجیه کردند. همچنین، با افزایش میزان مواد آلی و رس خاک حدود آتربرگ نیز افزایش یافت. به‌طور کلی نتایج نشان داد که حدود آتربرگ نمی‏تواند تخمینگر مناسبی برای برآورد ضریب فرسایش‏پذیری بین شیاری (Ki) باشد.